Afrikaanse varkenspest dicht bij Pools-Duitse grens: waakzaamheid is geboden

22 november 2019

Afrikaanse varkenspest is een ernstige ziekte met grote gevolgen voor populaties van wild zwijnen en voor de varkenshouderij. Het is enorm belangrijk om waakzaam te blijven om insleep op Afrikaanse varkenspest te voorkomen

Afrikaanse varkenspest (AVP) is een dodelijke virusziekte voor varkens, maar ongevaarlijk voor mensen. AVP komt al jaren in Polen voor, maar nu is het in een gebied 300 km ten westen van de bekende locaties opgedoken, niet ver van de Pools – Duitse grens. Als een virus een dergelijke afstand aflegt, dan speelt menselijk handelen daarin een rol. Een dergelijke uitbraak wordt een punt introductie genoemd. Ook in Bulgarije heeft het virus recent een grote sprong gemaakt en AVP komt nu ook voor aan de grens met Griekenland. Deze nieuwe gebieden waar AVP nu voor het eerst is vastgesteld, maken duidelijk dat het zeer belangrijk is om waakzaam te blijven en om insleep te voorkomen. Ook in Nederland kan het virus opduiken door onzorgvuldig handelen van mensen.

Huidige verspreiding van AVP in Europa

Afrikaanse varkenspest komt momenteel in Europa voor in de volgende landen: België, Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië, Slowakije, Oekraïne, Hongarije, Sardinië en Servië. Meer specifiek, bij gehouden varkens is het AVP gemeld in Bulgarije, Litouwen, Polen, Roemenië, Slowakije, Oekraïne en Servië. Bij wilde zwijnen kon in de laatste maanden het virus worden vastgesteld in België, Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië, Slowakije, Oekraïne, Hongarije en Sardinië. In sommige landen is het alleen aanwezig in gehouden varkens of vice versa.

In buurland België, waar tot dusver alleen wilde zwijnen zijn besmet, is de situatie rond AVP momenteel stabiel. De eerste vondst van een wild zwijn met AVP was in september 2018. Het laatste geval dateert van eind oktober 2019. Het aantal wilde zwijnen dat positief is getest op AVP ligt nu op 829, op een totaal van 4196 geteste wilde zwijnen. Ook in België was sprake van een punt introductie.

Alertheid

De recente punt introducties van AVP maken duidelijk dat het belangrijk blijft om waakzaam te zijn om insleep van de ziekte te voorkomen. Een punt introductie wordt veroorzaakt door menselijk handelen, bijvoorbeeld door het weggooien van een broodje worst, via vuile laarzen, via het meenemen van delen van karkassen van geschoten wilde zwijnen of op een andere wijze. De mogelijke besmettingsroutes worden goed weergegeven in onderstaande figuur van de Federal Food Safety and Veterinary Office (FSVO), Bern, Zwitserland.

Meld ieder dood gevonden wild zwijn

Een vroegtijdige signalering van AVP is zeer belangrijk om de impact van een eventuele punt introductie in Nederland zo klein mogelijk te houden. Zolang er nog geen AVP is in Nederland, geldt het huidige protocol ‘melden en monstername gevonden wild zwijn kadaver’ van het Ministerie van LNV en de NVWA: elk gevonden wild zwijn kadaver, waarbij geen sprake is van een andere duidelijke doodsoorzaak (zoals genoemd bij de criteria), wordt beschouwd als een verdenking en moet direct worden gemeld.

Criteria voor verdenking op AVP
Het zwijn heeft:

geen sporen van een aanrijding/verkeersongeval.
geen sporen van afschot.
geen sporen van stroperij.

Meld het wild zwijn bij de lokale beheerder. Hij of zij zal contact opnemen met de provinciale zwart-wild-coördinator. Of meld het rechtstreeks bij de provinciale zwart-wild-coördinator.

Tenslotte, tot op heden is Nederland nog niet getroffen door AVP. Dat is goed nieuws, maar waakzaamheid blijft geboden. Meer informatie over AVP is te vinden op:

Tekst: Margriet Montizaan, Dutch Wildlife Health Centre en Maurice La Haye, Zoogdiervereniging