Knobbelzwaan dood door schimmelinfectie luchtwegen

Begin januari 2018 werd bij een dode knobbelzwaan (Cygnus olor) een hevige ontsteking van de luchtwegen vastgesteld. De knobbelzwaan was dood gevonden in Harderwijk en door de dierenambulance Ermelo-Harderwijk voor onderzoek naar de doodsoorzaak ingestuurd naar het DWHC. De knobbelzwaan was een onvolwassen, mannelijk dier. Het onderzoek wees uit dat de knobbelzwaan een hevige ontsteking had van de luchtpijp, de luchtwegen en de luchtzakken en hierdoor was doodgegaan. De ontsteking werd veroorzaakt door de schimmel Aspergillus fumigatus. Het ziektebeeld wordt aspergillose genoemd.

Aspergillus fumigatus

De schimmel komt algemeen in de natuur voor. Bij mensen met een verzwakt afweersysteem en bij dieren, met name vogels, veroorzaakt deze schimmel hoofdzakelijk een luchtweginfecte, maar kan ook andere organen aantasten. Voor gehouden vogels vormt aspergillose een belangrijk doodsoorzaak, maar leidt bij in het wild levende vogels minder vaak tot problemen (Bernaert, 2010). Of een dier ziek wordt, hangt af van de hoeveelheid schimmelsporen die het binnenkrijgt en/of het afweersysteem verzwakt is. Als dieren verzwakt zijn, zijn ze extra vatbaar. Een verzwakt afweersysteem kan zeer verschillende oorzaken hebben: niet alleen een andere ziekte of  verwondingen, maar ook voedselgebrek, vogeltrek, of de voorplantingsperiode kunnen de weerstand verminderen (Bernaert, 2010).

Ziektebeeld

Foto: Afdeling Multimedia faculteit Diergeneeskunde

De dieren lopen de ziekte op door het inademen van de schimmelsporen. Een infectie begint vaak in de luchtzakken. Als het afweersysteem de sporen niet kan opruimen, dan kan “aanslag” of dood weefsel ontstaan dat de luchtwegen blokkeert of de luchtzakken vult. Bij de bij DWHC onderzochte knobbelzwaan was de luchtpijp grotendeels door het witte ontstekingsmateriaal versperd (zie foto).

Literatuur:
Beernaert L. A., F. Pasmans , L. Van Waeyenberghe , F. Haesebrouck & A. Martel (2010). Aspergillus infections in birds: a review, Avian Pathology, 39:5, 325-331, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20954008