Hazenpest nu ook in Gelderland



Tularemie bij hazen

Bij een dode haas uit Oost-Gelderland die in juni 2015 bij het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) is binnengekomen, is tularemie (hazenpest) vastgesteld. Sinds 2011 worden dode hazen, die gevonden en bij DWHC ingestuurd worden, systematisch door het Centraal Veterinair Instituut onderzocht op de aanwezigheid van de bacterie die hazenpest veroorzaakt. Op onderstaande kaart staan de gevallen van hazenpest bij hazen en mensen in Nederland sinds 2011 weergegeven. In de meeste provincies betreft het een sporadisch geval van bevestigde hazenpest bij een haas. In 2015 echter is de ziekte in Friesland (in de omgeving van Akkrum) bij 11 hazen vastgesteld. Daarnaast is dit jaar nog 1 haas elders in Friesland, 1 uit Overijssel en nu dus ook 1 haas uit Gelderland positief voor hazenpest bevonden.

In 2014 is in Groningen de ziekte ook bij twee mensen vastgesteld, wat het aantal provincies met hazenpest op zeven brengt.

kaart tularemie juli 2015

© RIVM/CVI/NVWA/DWHC

Symptomen bij de haas

Met tularemie besmette hazen zijn opvallend zwak en apathisch. Ze hebben een schommelende gang en hebben hun natuurlijke schuwheid verloren. De hazen zijn met de handen te vangen. Let op: deze symptomen kunnen ook duiden op een andere ziekte. In het veld is niets te doen tegen hazenpest.

Tularemie bij mensen

Mensen kunnen ook ziek worden van hazenpest. Dit komt in Nederland zeer zelden voor (zie kaart).

De bacterie, die onder anderen bij hazen en knaagdieren voorkomt, is van dier op mens overdraagbaar, maar niet van mens op mens. De meest voorkomende manieren van besmetting zijn:

  • Via de huid, via een (soms onzichtbare) wond bij direct contact met een besmet dier;
  • Via de huid, via een insectenbeet;
  • Door het eten van niet goed doorbakken besmet vlees. Deze bacterie wordt bij 60 °C gedood.

Symptomen bij de mens

Wanneer de besmetting via een (soms onzichtbare) wond plaatsvindt, ontstaat binnen enkele dagen een zweer ter plaatse van de wond. Ook kan een ontsteking van de lymfeklieren ontstaan (zwelling van de arm en/of opgezette lymfeklieren in de oksel of lies aan de zijde van respectievelijk de aangedane arm of been). De ziekte gaat gepaard met koorts en griepachtige verschijnselen. Tularemie is met antibiotica goed te behandelen, mits de juiste middelen worden ingezet. Neem direct contact op met de huisarts als u ziek wordt na contact met zieke, dode hazen of knaagdieren en meldt dit aan de huisarts Voor andere vragen over tularemie bij de mens kunt u informatie vinden op website van het RIVM

Tularemie bij honden en katten

Ook huisdieren zoals honden kunnen met tularemie besmet raken wanneer zij dood gevonden hazen oppakken of aanvreten. In Nederland is een geval bekend waarbij een hond (lichte) ziekteverschijnselen vertoonde na het oplikken van bloed van een besmette haas. Honden zijn veel minder gevoelig voor de hazenpest-bacterie. Als ze worden besmet, zijn de ziekteverschijnselen meestal mild. Symptomen bij de hond zijn een verminderde eetlust gedurende een paar dagen, ze hebben eventueel koorts en zijn minder fit. Een dode haas kan ook een andere ziekte hebben, waar een hond gevoelig voor is.

Als een hond ziekteverschijnselen vertoont na contact met een dode, zieke haas, neem dan contact op met de dierenarts. Een dierenarts kan eventueel het bloed laten onderzoeken bij het CVI te Lelystad.

Het is nog onbekend of katten die in Nederland met dode, besmette hazen in aanraking komen, ziek kunnen worden. In Amerika is hazenpest bij katten beschreven met anorexia, gewichtsverlies en braken. In Amerika komt echter een ziekmakender type van de hazenpestbacterie voor dan in Europa. Het is nog onbekend in hoeverre katten gevoelig zijn voor het bacterietype dat in Europa voorkomt.

Voorzorgsmaatregelen

Gaat u het veld in, gebruik dan insectenwerende middelen en/of draag insectenwerende kleding. Draag altijd handschoenen bij contact met dode dieren.

Meld dode hazen

Treft u in Nederland (meerdere) dode hazen (of andere dieren) in het veld aan, meld dit op www.dwhc-dev.wp.hum.uu.nl. In overleg kan worden besloten tot onderzoek van de aangetroffen dieren.

Meer Informatie

Informatie over de ziekte bij de mens is beschikbaar op de website van het RIVM.
Informatie over de ziekte bij dieren is beschikbaar op de website van CVI.
Informatie over eerdere meldingen is beschikbaar op deze website.