Ekster met ‘Het Geel’

Ekster. Foto: Margriet Montizaan

Een zieke onvolwassen ekster die in mei 2018 bij binnenkomst in het vogelhospitaal Naarden doodging, werd voor onderzoek naar het Dutch Wildlife Health Centre (DHWC) gebracht. De beheerder vermoedde dat de ekster was doodgegaan aan de ziekte ‘Het Geel’. Sectie bij het DWHC bevestigde dat de ekster inderdaad was doodgegaan als gevolg van ontstekingen in de snavelholte en slokdarm die waren veroorzaakt door de Trichomonas-parasiet.

‘Het Geel’

Sectiebeeld van de ekster. Foto: DWHC

De ziekte die wordt veroorzaakt door de parasiet Trichomonas gallinae wordt ook wel ‘Het Geel’ genoemd. Deze ziekte komt voornamelijk voor bij duiven, groenlingen en (roof)vogels die de zieke vogels eten en is niet gevaarlijk voor mensen, honden of katten.
De parasiet veroorzaakt ontstekingen in snavelholte, keel, krop en slokdarm. Hierdoor gaat het innemen van voedsel en water moeizaam en kan het eten niet goed worden doorgeslikt. Het gevolg is dat de vogels verhongeren en soms stikken. Het verloop van de ziekte kan tamelijk snel zijn. De ziekte wordt in de volksmond ‘Het Geel’ genoemd, omdat bij het opensperren van de bek soms een gelige aanslag in de snavelholte te zien is. Dit beeld kan echter ook door andere ziekten worden veroorzaakt, zoals bijvoorbeeld vogelpokken. Alleen onderzoek kan uitwijzen welke ziekteverwekker het betreft.

Vogelsoorten

Turkse tortel. Foto: Margriet Montizaan

Zoals hierboven aangegeven, is ‘Het Geel’ vooral bekend onder duiven, groenlingen en (roof)vogels die besmette vogels eten. Ondanks het feit dat bekend is dat deze ziekte ook bij roofvogels en aaseters voorkomt, wordt meestal geschreven over ‘Het Geel’ bij duiven en groenlingen. Bij predatoren werd, behalve bij de onvolwassen ekster van dit jaar, door het DWHC in voorgaande jaren de Trichomonas-parasiet als doodsoorzaak vastgesteld bij jonge eksters, jonge sperwers en een volwassen havik. Bij zangvogels zijn vooral groenlingen gevoelig voor ‘Het Geel’, in mindere mate wordt de vink getroffen en sporadisch komt de ziekte bij andere vogelsoorten voor, zoals de appelvink, de sijs en de huismus. Van de duivensoorten heeft DWHC de ziekte vastgesteld bij Turkse tortels, houtduiven, holenduiven en stadsduiven. De – steeds zeldzamere – zomertortel heeft het DWHC tot nu toe nog niet voor sectie binnengekregen, maar het is bekend dat ‘Het Geel’ ook bij de zomertortel sterfte veroorzaakt.

´Het Geel´ en groenlingen

Groenling. Foto: Dick Pasman

Ook al lijkt  ´Het Geel´ de belangrijkste doodoorzaak onder groenlingen in Nederland (en ook daarbuiten zoals in Groot Brittannië), kan bij een dode groenling niet à priori gezegd worden dat deze aan deze ziekte is doodgegaan. Ook andere ziekten zijn als doodsoorzaak gevonden bij groenlingen, zoals vogelmalaria, vogelpokken en de Salmonella-bacterie.

Toename?

Vaak wordt gevraagd of er meer meldingen zijn dan vorig jaar. Het lastige is, dat het aantal meldingen nogal wordt beïnvloed door de hoeveelheid aandacht die op een bepaald moment in de media wordt gegeven aan dit soort ziektes, en daarmee samenhangend met de bekendheid aan het kunnen melden van dode dieren. Dus ook al zien we nu een lichte stijging in het aantal gemelde dode groenlingen, dan nog is het niet mogelijk om te concluderen dat er daadwerkelijk meer groenlingen doodgaan.

Dode vogels melden

Treft u dode vogels aan? Meld ze dan via de website van DWHC of Sovon. Alleen op die manier kan een goed inzicht worden verkregen in de sterfte onder de vogels door de jaren heen.