Vragen en antwoorden over usutuvirus
Vragen en antwoorden over het usutuvirus
Wat is het?
Het usutuvirus is een virus waar vogels ziek van kunnen worden. Het virus wordt door muggen overgedragen en komt oorspronkelijk uit Afrika. Het virus is vernoemd naar de Usutu rivier in Swaziland. Zeer zelden kunnen mensen ook ziek worden van het virus.
Welke vogelsoorten worden door het virus getroffen?
- Wilde vogelsoorten: Sterfte door het usutuvirus is beschreven bij een breed scala aan zangvogels in diverse landen. Er is voornamelijk grote sterfte beschreven bij merels en huismussen.
- Gehouden vogels: Bij gehouden vogels is sterfte beschreven bij uilen, waarbij met name de Laplanduilen doodgaan.
Welke effecten kan het virus op vogelpopulaties hebben?
Na een eerste introductie in een gebied is de sterfte altijd hoog, daarna zal een evenwicht ontstaan en is de verwachting dat de sterfte zal afnemen. Het is moeilijk te voorspellen hoelang het virus in Nederland in de vogelpopulatie aanwezig zal blijven, hoe groot de sterfte dan eventueel is, en op welke termijn de vogelpopulatie zich herstelt.
Waar komt het virus in Europa voor?
Het virus is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Afrika. De eerste uitbraak bij vogels in Europa was in 1996, in Italië, gevolgd door een uitbraak in 2001 in Oostenrijk. Daarna is het virus ook gevonden bij vogels in Spanje, Kroatië, Hongarije, Zwitserland, Tsjechië, Duitsland en België. Het virus kan door vogels en/of muggen in nieuwe gebieden komen. Het usutuvirus is voor het eerst in augustus 2016 aangetroffen in gezonde, levende Nederlandse vogels, waarvan al begin april 2016 monsters waren genomen. In september 2016 is het virus voor het eerst aangetoond in dode vogels. Deze vogels werden onderzocht nadat het aantal meldingen van merelsterfte sinds midden augustus bleek te zijn toegenomen.
Welke symptomen vertonen besmette/zieke vogels?
Algemeen kan gesteld worden dat wanneer een vogel ‘bol’ zit, sloom is of niet meer drinkt, dit duidt op de aanwezigheid van een ziekte. Bij een besmetting met het usutuvirus bestaan de symptomen uit:
algehele malaise, sloomheid, koorts, ‘bol’ zitten, niet meer drinken, naar adem happen, spierzwakte (bijv. niet opvliegen), en laten hangen van de vleugels. Welke symptomen een vogel vertoont hangt af van welk orgaan is aangetast (hart, hersenen, perifere zenuwen). Omdat dit beeld ook past bij andere ziekten, kan op basis van de ziekteverschijnselen geen uitspraak worden gedaan of de vogel besmet is met het usutuvirus of dat het om een andere ziekte gaat.
Loopt mijn hond/kat die een dode merel heeft opgepakt/opgegeten gevaar?
Het usutuvirus is een vogelvirus. In Europese landen waar eerder veel vogels besmet waren met het usutuvirus , bleken honden en katten niet ziek te worden. Dat duidt erop dat het usutuvirus geen gevaar vormt voor honden of katten.
Hoe kan ik voorkomen dat gehouden vogels besmet raken?
De beste methode is te proberen de blootstelling aan mogelijk besmette muggen te verminderen.
- Vermijd de aanwezigheid van stilstaand water waar muggen hun eitjes in kunnen leggen.
- Gebruik muggennetten/klamboe’s bij vogelkooien of huisvest de vogels binnen en voorzie ramen/deuren van horren.
- Een vaccinatie voor vogels is op dit moment niet beschikbaar.
Kan ik zieke gehouden vogels behandelen?
Er zijn geen specifieke medicijnen beschikbaar. De behandeling bestaat uit het bestrijden van de symptomen. Een vaccin is vooralsnog niet beschikbaar.
Is het virus gevaarlijk voor mensen?
Het virus wordt door steekmuggen, voornamelijk uit het geslacht Culex, overgedragen. Het is zeer uitzonderlijk dat mensen besmet raken. Ondanks grote uitbraken onder vogels, is in heel Europa van slechts enkele mensen bekend dat zij ziek zijn geworden door het usutuvirus. Het merendeel van de patiënten had een verzwakt afweersysteem.
Welke maatregelen moet ik nemen bij het hanteren van zieke of dode vogels?
De algemene hygiëne maatregelen voor het hanteren van dode en zieke vogels (zie https://www.dwhc-dev.wp.hum.uu.nl/vragen/) dienen in acht te worden genomen. Er is geen aanleiding om extra maatregelen te nemen.
Wat kan ik doen als ik een dode merel of huismus vind?
Je kunt de vondst van een dode vogel melden bij Sovon Vogelonderzoek Nederland (Sovon) via sovon.nl/dodevogels of op de website van DWHC via de link Meld hier uw dode dier
